12نوع اختلال شخصیت و بهترین روش های درمان آن

اختلال شخصیت یک اختلال روانی است که بر نحوه فکر کردن، احساس کردن و رفتار کردن فرد تأثیر می گذارد. این اختلالات شامل الگوهای فکری و رفتاری ثابت و غیرقابل انعطاف هستند که می توانند مشکلاتی در روابط، کار و سایر زمینه های زندگی ایجاد کنند.در این مقاله میخواهیم انواع  اختلال شخصیت و علائم آن وبهترین روش های درمان ممکن را مورد بررسی قرار دهیم.

شخصیت چیست؟

برای آشنایی با اختلال شخصیت اولین گام دانستن تعریف شخصیت است.شخصیت مجموعه‌ای از ویژگی‌ها، الگوهای رفتاری، افکار، احساسات، و راه‌های تعامل اجتماعی است که یک فرد را متمایز از دیگران می‌کند. شخصیت انسان توسط عوامل مختلفی مانند ژنتیک، محیط پیرامونی، تجارب زندگی، و تربیت تشکیل می‌شود.شخصیت معمولاً به شکل پایداری شناخته می‌شود و نسبتاً ثابت است.

انواع اختلال شخصیت

اختلالات شخصیت یک مجموعه ای از اختلالات روانی است که انواع مختلفی دارد و هر نوع دارای مجموعه ای از ویژگی ها و علائم خاص است. برخی از رایج ترین اختلالات شخصیت عبارتند از پارانوئید،اسکیزوئید، اسکیزوتایپال، مرزی، نمایشی، خودشیفته، ضداجتماعی هستند که در این بخش به صورت جامع مورد بررسی قرار گرفته است.

گروه A اختلال شخصیت

گروه A یکی از سه گروه اصلی اختلال شخصیت است. که شامل افراد عجیب و نامتعارف هستند. که از اجتماع دوری می کنند و نسبت به اطرافیان خود بدبین و باورهای غلط و توهمات عجیب غریب دارند. که در برقراری با دیگران دچار مشکل هستند.

• اختلال شخصیت پارانوئید

افراد مبتلا به اختلال پارانوئید نسبت به دیگران بدبین و مظنون هستند و ممکن است احساس کنند که دیگران به آنها آسیب می رسانند یا به آنها خیانت می کنند. برخی از علائم رایج این افراد عبارتند از:

1.  بی‌اعتمادی و سوءظن به دیگران
2. احساس اینکه دیگران دائماً در حال قضاوت یا صدمه زدن به آنها هستند
3. تفسیر تهدیدآمیز قصد دیگران، حتی زمانی که هیچ مدرکی برای حمایت از این ادعاها وجود ندارد
4. مشکلات در اعتماد به دیگران
5. تمایل به نگه داشتن اطلاعات یا افشای آنها به تدریج
6. حفظ فاصله عاطفی از دیگران
7. حساسیت بیش از حد به انتقاد یا رد
8. عصبانیت یا خصومت

• اختلال شخصیت اسکیزوئید

افراد مبتلا به اختلال اسکیزوئید از روابط با دیگران اجتناب می کنند، علاقه ای به روابط نزدیک ند‌ارند و ممکن است رفتارهای عجیب و غریب داشته باشند.برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. عدم علاقه به روابط نزدیک
2. ترجیح فعالیت‌های انفرادی
3. کناره‌گیری از روابط اجتماعی
4. رفتارهای عجیب و غریب
5. مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
6. مشکل در بیان احساسات
7. مشکل در درک احساسات دیگران
8. مشکل در درک زبان بدن و لحن
9. مشکل در درک کنایه و طنز
10. مشکل در درک واقعیت

• اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

افراد مبتلا به اختلال اسکیزوتایپال ممکن است باورهای غیر‌معمول یا توهمات داشته باشند، رفتارهای عجیب و غریب داشته باشند و در برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشند. برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. باورهای غیر معمول یا توهمات
2. رفتارهای عجیب و غریب، مانند لباس پوشیدن یا صحبت کردن غیرمعمول
3. مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
4. مشکل در درک احساسات دیگران
5. مشکل در درک زبان بدن و لحن
6. مشکل در درک کنایه و طنز
7. مشکل در درک واقعیت
8. احساسات منفی، مانند انزوا، بی‌اعتمادی و بی‌ارزشی

گروه B شخصیت

افراد گروه ‌B شامل افرادی نمایشی-احساساتی و دمدمی و خود شیفته هستند.که آنها نسبت به روابط خود بی تفاوت اند یا نیازمند جلب توجه دیگران و افرادی به شدت خودشیفته هستند در این بخش می‌خواهیم به صورت کامل به علائم و تعاریف آن ها بپردازیم:

• اختلال شخصیتی مرزی 

افراد مبتلا به اختلال مرزی احساسات شدیدی دارند و ممکن است در روابط خود ناپایدار باشند. برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. نوسانات سریع خلق و خو، که ممکن است از غم به خشم یا از هیجان به افسردگی تغییر کند
2. احساسات شدیدی مانند خشم، غم و ترس
3. مشکل در کنترل احساسات
4. تصویر آشفته از خود
5. روابط ناپایدار
6. خودکشی یا خودزنی

• اختلال شخصیت نمایشی 

افراد مبتلا به اختلال نمایشی به جلب توجه دیگران علاقه مند هستند و ممکن است رفتارهای اغراق آمیز یا تحریف شده داشته باشند.برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. نیاز شدید به توجه و تحسین
2. رفتارهای نمایشی یا اغراق آمیز
3. استفاده از زبان اغراق آمیز یا احساسی
4. جلب توجه دیگران با ظاهر یا رفتار خود
5. مشکل در تحمل انتقاد
6. احساس ناامنی یا بی ارزشی در غیاب توجه

• اختلال شخصیت خودشیفته

 افراد مبتلا به اختلال خودشیفته، خودمحور و خودپسند هستند و نیاز شدیدی به تحسین و تایید دارند. برخی از علائم رایج آن ها عبارتند از:

1.  تعریف مثبت از خود
2. عدم توجه به نیازها و احساسات دیگران
3. عدم قدرت درک اشتباهات
4. تمایل به رقابت
5.  نفرت از انتقاد
6. خودمحوری

• اختلال شخصیت ضد اجتماعی

افراد مبتلا به اختلال ضد اجتماعی بی احساس و بی مسئولیت هستند و ممکن است رفتارهای مجرمانه یا ضد اجتماعی داشته باشند. برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. بی‌تفاوتی نسبت به حقوق دیگران
2. نقض قوانین و هنجارهای اجتماعی
3. رفتارهای تکانشی
4. عدم احساس گناه یا پشیمانی
5. مشکل در برقراری روابط پایدار
6. تمایل به فریبکاری یا سوء استفاده از دیگران
7. مشکلات خودکنترلی
8. رفتارهای پرخاشگرانه

گروه C از اختلالات شخصیت

به طور کلی گروه C شامل افراد مضطرب و هراسان افسرده و منفعل و مهاجم است. که از اجتماع و دورهمی بیزار یا دچار وسواس شدید . و گروه دیگر آن ها بسیار افراد وابسته و نیازمند حمایت دیگران هستند.

• اختلال شخصیت دوری‌گزین (اجتنابی)

افراد مبتلا به اختلال اجتنابی از موقعیت های اجتماعی جدید یا چالش برانگیز اجتناب می کنند و ممکن است احساس خجالت یا ناراحتی زیادی داشته باشند. برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. ترس شدید از طرد یا قضاوت
2. اجتناب از برقراری ارتباط با دیگران، شرکت در فعالیت های اجتماعی و حتی تعامل با افراد آشنا
3. احساس بی ارزشی یا بی کفایتی
4. مشکل در بیان افکار و احساسات
5. احساس خجالت یا شرمساری
6. مشکل در اعتماد به دیگران

• اختلال شخصیت وابسته

افراد مبتلا به اختلال وابسته به دیگران برای حمایت و تایید نیاز دارند و ممکن است در تصمیم گیری یا انجام کارهای مستقل مشکل داشته باشند.برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. وابستگی شدید عاطفی به دیگران
2. ترس شدید از رها شدن یا تنها ماندن
3. ناتوانی در تصمیم گیری یا انجام وظایف روزمره بدون کمک دیگران
4. احساس بی ارزشی یا بی کفایتی بدون حمایت دیگران
5. تلاش بیش از حد برای جلب رضایت دیگران
6. احساس ناامنی یا بی اعتمادی در روابط

• اختلال شخصیت وسواسی جبری

اختلال شخصیت وسواسی جبری (OCD) یک اختلال شخصیت است که با الگوهای فکری و رفتاری تکراری و اجباری مشخص می شود. افراد مبتلا به OCD به دنبال کمال و نظم هستند و ممکن است به طور مداوم نگران اشتباهات یا آسیب دیدن باشند.برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. وسواس فکری یا عملی
2. تلاش برای مقاومت در برابر وسواس یا اجبار
3. احساس ناراحتی یا اضطراب شدید در صورت مقاومت در برابر وسواس یا اجبار
4. زمان زیادی را صرف وسواس یا اجبار می کند

وسواس یا اجبار باعث اختلال در عملکرد شغلی، اجتماعی یا سایر زمینه های مهم زندگی می شود. 

• اختلال شخصیت افسرده

اختلال  افسرده (DPD) یک اختلال شخصیت است که با الگوهای فکری و رفتاری منفی و نامطلوب مشخص می شود. افراد مبتلا به DPD احساس ناامیدی، بی ارزشی و بی کفایتی می کنند. آنها ممکن است از روابط با دیگران اجتناب کنند و در انجام وظایف روزمره مشکل داشته باشند. برخی از علائم رایج عبارتند از:

1. افسردگی
2. بی ارزشی
3. فقدان عزت نفس
4. احساس گناه
5. ناامیدی
6. تنهایی
7. انزوا

• منفعل – مهاجم

افراد مبتلا به اختلال منفعل-مهاجم رفتارهایی از خود نشان می دهند که در ظاهر منفعل هستند، اما در واقع هدفی تهاجمی دارند. این افراد اغلب احساس خشم، ناامیدی یا نارضایتی می کنند، اما به جای ابراز مستقیم این احساسات، از روش های غیرمستقیم برای بیان آنها استفاده می کنند.

برخی از رفتارهای رایج افراد مبتلا به اختلال شخصیت منفعل-مهاجم عبارتند از:

1. غیبت کاری یا مدرسه
2. تاخیرهای مکرر
3. از دست دادن کارها یا انجام وظایف به صورت ناقص
4. اعتراضات غیرمستقیم، مانند اخم کردن، نق زدن یا سکوت کردن
5. امتناع از همکاری
6. انتقاد یا بدگویی از دیگران
7. ایجاد مشکلات برای دیگران

تست اختلال شخصیت

تست اختلالات شخصیت یک ابزار ارزیابی است که برای شناسایی الگوهای فکر، احساس و رفتار غیر معمول استفاده می شود. این تست ها توسط متخصصان بهداشت روان برای کمک به تشخیص اختلالات شخصیت استفاده می شود.

تست های اختلالات شخصیت به طور کلی شامل یک سری سؤالات است که در مورد افکار، احساسات و رفتارهای فرد پرسیده می شود. این سوالات برای ارزیابی طیف وسیعی از عوامل طراحی شده اند، از جمله:

• نحوه تفکر فرد در مورد خود و دیگران
• نحوه احساس فرد در مورد خود و دیگران
• نحوه رفتار فرد با خود و دیگران

بهترین روش های درمان اختلال شخصیت

به طور کلی بهترین روشهای درمان به چهار دسته اصلی تقسیم میشود. که شامل روانکاوی و درمان دارویی و درمان ترکیبی و گروهی می شود.

روانکاوی

روان‌کاوی یکی از دقیق‌ترین روش‌ها در تشخیص اختلالات شخصیتی است،روان‌کاوی به تحلیل عمیق‌تر و نقدی تر تجربیات و احساسات فرد می‌پردازد تشخیص دقیق‌تری از اختلالات شخصیتی راه‌های درمانی مناسب را تعیین کنند. این روش‌ها می‌توانند به افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی کمک کنند تا زندگی بهتری داشته باشند.

درمان دارویی

در برخی از موارد، درمان دارویی نیز ممکن است به درمان اختلالات شخصیتی کمک کند. و باعث کاهش آن بشود به عنوان مثال:

• داروهای ضدافسردگی: این داروها ممکن است برای کاهش علائم افسردگی و اضطراب در اختلالات شخصیتی مفید باشند.
• داروهای ضدروان‌پریشی: برخی از اختلالات شخصیتی ممکن است با وجود علائمی همچون وسواس، ترس، و تشنج همراه باشند. درمان با داروهای ضدروان‌پریشی ممکن است در این موارد مؤثر باشد.

تصمیم در مورد نیاز به درمان دارویی توسط یک متخصص روان‌پزشک یا روان‌شناس انجام می‌شود و باید با دقت و تحت نظر پزشک مراجعه‌کننده اجرا شود.

درمان ترکیبی

بیشترین و موثرترین راه درمان اختلال شخصیت درمان ترکیبی است. که شمال درمان دارویی و روانکاوی می باشد.

درمان گروهی

در برخی موارد، مشارکت در جلسات گروهی می‌تواند مفید باشد. افراد با اختلال شخصیت می‌توانند از تعامل با دیگران و یادگیری از تجارب آنها بهره‌ ببرند و این موضوع به طور چشمگیری باعث کاهش این اختلال بشود.

نتیجه گیری

اختلال شخصیت می‌تواند چالش‌هایی جدی ایجاد کند، اما با استفاده از روش‌های مناسب درمانی و پشتیبانی، امکان بهبود و بهبود زندگی افراد وجود دارد. همیشه به یاد داشته باشید که به مشاوره تخصصی و درمان مناسب دست پیدا کنید.

منبع