اختلال افسردگی چیست و چه راه‌های درمانی دارد

آیا شما هم در طول روز احساس خستگی مداوم می‌کنید؟ آیا نسبت به عملی که انجام می‌دهید بی انگیزه و نا امید هستید؟ آیا اختلال افسردگی قابل درمان است؟ پاسخ این سوال و تمام آنچه در ذهن شما پیرامون اختلال افسردگی می‌گذرد را می‌توانید در این مقاله پیدا کنید.

اولین چیزی که باید در مورد اختلال افسردگی بدانید یک تعریف کلی از آن است که این اختلال چیست و از کجا نشات میگیرد؟ اختلال افسردگی یکی از اختلال روانی است که می‌تواند تأ‌ثیرات عمیقی بر روی کیفیت زندگی افراد داشته باشد و امروزه بسیاری از افراد جا‌مع با این موضوع درگیر هستند. همچنین می‌خواهیم به صورت جامع اختلال افسردگی و علائم آن، عوامل موثر در ایجاد آن، روش‌های تشخیص و مدیریت، بهترین روشهای درمان، و نحوه پیشگیری و مقابله را مورد بررسی قرار دهیم پس تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

اختلال افسردگی چیست؟

اختلال افسردگی یک وضعیت روانی است که با افت وضعیت روحی، غم، ترس، احساس نا امیدی و کاهش علاقه به زندگی همراه است. افراد مبتلا به افسردگی ممکن است از انجام وظایف روزمره خود و از فعالیت‌هایی که قبلاً لذت می‌بردند دوری کنند و عاجز شوند و دیگر قادر به انجام آن نباشند. 

علائم رایج اختلال افسردگی

علائم اختلال افسردگی برای هر فردی متفاوت است و به شکل های مختلفی ظاهر می شود برخی از علائم رایج اختلال افسردگی شامل  اضطراب و نگرانی، کاهش انرژی و خستگی، بی‌اشتهایی یا افزایش وزن، مشکلات خواب، علاقه کمتر به انجام کارهای روزمره و احساس بی‌ارادگی می باشد.

• اضطراب و نگرانی

اضطراب و نگرانی می‌توانند به عنوان عوارض فرعی افسردگی ظاهر شوند. افرادی که افسردگی دارند، ممکن است به دلیل افکار منفی و عدم اطمینان از آینده  خود احساس نگرانی ودچار ترس شوند و وضعیت روحی فرد بدتر شود.

• کاهش انرژی و خستگی

افراد مبتلا به اختلال افسردگی اغلب احساس کمبود انرژی و خستگی مداوم را تجربه می‌کنند. حتی انجام وظایف روزانه نیز برای آن‌ها مشکل می‌شوند.

• بی اشتهایی و افزایش وزن

افسردگی ممکن است منجر به تغییرات وزن ناگهانی شود. برخی از افراد پس از ابتلا شدن دچار ریزش وزن ناگهانی خود و بی اشتها می شوند اما برخی دیگر دچار افزایش وزن و پرخوری  

• مشکلات خواب

افراد مبتلا به افسردگی ممکن است دچار مشکلاتی در خواب خود شوند. این شامل خواب زیاد، بی‌خوابی شبانه، یا بیداری زودهنگام صبح می‌شود.

• فعالیت های روزمره 

اختلال افسردگی، افراد تمایل کمتری به انجام فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی که قبلاً لذت می‌بردند، دارند. این کاهش علاقه و انگیزه می‌تواند به تدریج زندگی روزانه را تحت تأثیر قرار دهد.

• خودکشی

خودکشی یکی از عوارض خطیر افسردگی است و افراد مبتلا به افسردگی بیشتر در معرض این خطر قرار دارند.

• انزوای اجتماعی

افراد ممکن است به تدریج از دیگران دور شوند و به انزوا بروند. آنها اغلب از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و تعامل با دیگران پرهیز می‌کنند

علائم فیزیکی اختلال افسردگی 

افسردگی می‌تواند عوارض فیزیکی نیز داشته باشد.که از شایع ترین آن‌ها عبارتند از:

• درد و مشکلات جسمی 

افسردگی ممکن است با درد‌های مزمن مانند سردرد، درد عضلانی و مشکلات گوارشی همراه باشد. این دردها اغلب بدون علت فیزیکی واضحی بروز می‌کنند.

• مشکلات قلبی 

افسردگی می‌تواند تاثیرات منفی بر روی سیستم قلبی عروقی داشته باشد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

7 نوع اصلی طیف افسردگی

در این قسمت می خواهیم به صورت کامل با انواع اختلالات افسردگی شدید، مداوم، فصلی، افسردگی در زنان، بعد از زایمان آشنا شویم:

1. افسردگی شدید(Major Depression)

افسردگی عمده، یکی از اصیل ترین و خطرناک‌ ترین اختلالات روانی است که ممکن است به کسانی که از آن رنج می‌برند، آسیب جدی برساند. این نوع افسردگی معمولاً با علائم شدیدی همراه است که می‌توانند بر کیفیت زندگی تأثیر گذار باشند که علاوه بر بروز مشکلات در زندگی عادی بلکه حتی به افکار خودکشی منجر شوند. علائم افسردیگی شدید شامل موارد زیر می‌شود.

احساس خواب آلودگی در طول روز، کاهش یا افزایش وزن، خسته و بی انرژی بودن، احساس بی قراری و آشفتگی ذهنی، احساس بی ارزش بودن و گناه رایج ترین علائم افسردگی شدید می‌باشد که اگر 3 مورد از علائم گفته شده را به مدت ۲ هفته بیشتر داته باشید ممکن است پزشک نوع افسردگی شما را شدید تشخیص دهد.

2. افسردگی مداوم (Persistent Depressive Disorder)

افسردگی مداوم یک وضعیت روانی جدی است که به معنای تجربه علائم افسردگی به مدت حداقل دو سال یا بیشتر می‌باشد. افراد مبتلا به افسردگی مداوم ممکن است علائم معمول افسردگی را تجربه کنند،  علائم افسردگی مداوم شامل احساسات مداوم ناراحتی، ترکیبی از علائم جسمی مثل خستگی مداوم، اختلال در خواب و تغذیه، افکار منفی مداوم درباره زندگی و آینده، انزوا، و کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره باشد.

3. افسردگی فصلی(Seasonal depression)

افسردگی فصلی یک نوع اختلال افسردگی است که به طور معمول در طول فصل‌های خاص سال رخ می‌دهد، به ویژه در فصل پاییز و زمستان و در فصل بهار و تابستان علائم آن بهبود می‌یابد. این اختلال به نام افسردگی فصلی (Seasonal Affective Disorder یا SAD) هم شناخته می‌شود.

نشانه‌ها و علائم افسردگی فصلی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

افسردگی و احساس غمگینی، کاهش انرژی و تمایل به خواب بیش از حد، افکار تخیلی منفی، افزایش وزن، تغییرات در خلق و خو، علت اصلی افسردگی فصلی به تغییرات نوری در طول روز مربوط می‌شود. کاهش تماس با نور خورشید در فصل‌های سرد سال می‌تواند تاثیر منفی بر تنظیم ساعت بیولوژیکی و تولید هورمون‌های مهم مثل ملاتونین داشته باشد که ممکن است به افزایش افسردگی منجر شود.

برای دریافت نوبت مشاوره و درمان طیف افسردگی از نورسین با ما تماس بگیرید.

4. افسردگی در زنان 

افسردگی در زنان نسبت به مردان به طور عام بیشتر گزارش می‌شود. این اختلافات جنسیتی در افسردگی به عوامل متعددی برمی‌گردد که ممکن است در ترکیب با هم تأثیر داشته باشند. در زیر عواملی که ممکن است به افسردگی در زنان منجر شوند را بررسی می‌کنیم:

تغییرات هورمونی، فشارهای جنسیتی و اجتماعی، مسائل خانوادگی و روابط زناشویی، فشارهای مالی، سوء مصرف مواد، بیماری‌های جسمانی، تجربه رویدادهای تراژیک.

• افسردگی بعد از زایمان(Premenstrual depression)

افسردگی بعد از زایمان یک وضعیت روانی است که پس از زایمان در بعضی از زنان رخ می‌دهد. این وضعیت به نام افسردگی پس از زایمان یا “تجربه افسردگی پس از زایمان” هم شناخته می‌شود. افسردگی پس از زایمان ممکن است علائم شدید افسردگی و اضطراب را در مادران جدید تا یک سال پس از زایمان ایجاد کند افسردگی بعد از زایمان با علائمی همراه هستند که شامل موارد زیر می شود:

افسردگی شدید کاهش انرژی و اشتیاق به انجام کارها،تغییرات در خواب و تغذیه، ترس و اضطراب ،خودکشی، انزوا و اجتناب از ارتباط اجتماعی.

• افسردگی پیش از قاعدگیPremenstrual Dysphoric Disorder (PMDD))

افسردگی پیش از قاعدگی یک واقعیتی است که در دوره نوجوانی و قبل از شروع دوران قاعدگی (منوپوز) در دختران و جوانان ممکن است رخ دهد. این وضعیت به نام  “اختلال افسردگی پیش از قاعدگی” یا “پیش از تنظیم دوره‌های منظم قاعدگی” هم شناخته می‌شود. افسردگی پیش از قاعدگی می‌تواند علائمی مشابه افسردگی را داشته باشد، اما بیشتر در دوره نوجوانی و قبل از شروع دوران قاعدگی رخ می‌دهد. علائم افسردگی پیش از قاعدگی عبارتند از:

تغییرات در خلق و خو، تغییرات در خواب و اشتها، کاهش تمرکز و عملکرد تحصیلی، علائم جسمانی، انزوا وعدم تعامل اجتماعی.

5. افسردگی در سالمندان(Depression in the elderly)

افسردگی در سالمندان، یک واقعیت رایج و مهم در زندگی افراد مسن است. این مسئله می‌تواند تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی سالمندان داشته باشد. در زیر عوامل مختلفی که ممکن است به افسردگی در سالمندان منجر شوند و راه‌های مدیریت و پیشگیری از آن را بررسی خواهیم کرد:

عوامل ایجاد کننده افسردگی در سالمندان شامل موارد زیر میشود:

فرآیند پیری، از دست دادن عزیزان و خانواده (سوگ)، تغییرات در نقش و وظیفه‌ها، تنهایی و انزوا، مشکلات جسمی، استرس مالی. 

6. افسردگی موقعیتی(Situational Depression)

افسردگی موقعیتی یک نوع از افسردگی است که به عنوان واکنشی به یک وقوع یا موقعیت خاص مثل از دست دادن خانواده، طلاق یا از دست دادن شغل در زندگی ایجاد می‌شود. معمولا این نوع از افسردگی در مدت زمان محدودی و برای پاسخ به موارد خاصی ایجاد می‌شود، و پس از رفع علت موقعیتی آن کاهش می‌یابد. علائم افسردگی موقعیتی عبارتند از:

علائم جسمی نظیر فشار خون، اختلال در خواب، انزوای اجتماعی، اختلال در تغذیه، احساس خستگی و اضطراب ناگهانی می‌شود.

7.اختلال افسردگی آتیپیک یا غیر معمول(Atypical Depression)

اختلال افسردگی غیر معمول به نوعی از اختلال افسردگی اشاره دارد که نسبت به عوامل معمولی نظیر استرس یا مشکلات روزمره واکنش نشان می‌دهد. این نوع افسردگی ممکن است بدون هیچ دلیل منطقی ظاهر شود و شدت آن به حدی باشد که فرد را از انجام وظایف روزمره‌اش باز دارد.

افرادی که با اختلال افسردگی غیر معمول روبرو هستند، ممکن است از خود علائم خاصی نشان دهند که از افسردگی معمولی متمایز می‌شوند. این علائم می‌توانند شامل افزایش یا کاهش وزن، خواب نامنظم، احساس بی‌ارادگی و بی‌انگیزگی، و یا حتی افکار خودکشی باشند.

علل اختلال افسردگی

علل اختلال افسردگی پیچیده و متعدد هستند و ممکن است ترکیبی از عوامل مختلف باشد. برخی از عوامل مهم عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی: تاریخچه خانوادگی افراد نیز می‌تواند نقشی در افزایش خطر اختلال افسردگی داشته باشد. اگر یکی از والدین یا بستگان نزدیک افراد این اختلال را داشته باشند، احتمال ابتلا به آن بالاتر می‌رود.

• شیمی مغزی: تغییرات در شیمی مغزی، به ویژه کاهش سطح مواد شیمیایی مغزی مثل سروتونین، ممکن است اختلال افسردگی را تشدید کند.

• عوامل محیطی: فشارهای روانی، تجربه تراژدی، اضطراب ناشی از اتفاقات زندگی و فشارهای اجتماعی می‌توانند عوامل محیطی باشند که افراد را به افسردگی نزدیکتر می‌کنند.

• مصرف مواد مخدر: مصرف مواد مخدر نیز می‌تواند عوارض روانی جدی ایجاد کرده و افسردگی را تشدید کند.

5 راه پیشگیری و مدیریت اختلال افسردگی

 در این بخش می خواهیم بهترین روش های سلامت روان برای پیشگیری و مدیریت افسردگی که از اهمیت بالایی برخوردار است را به صورت جامع بیان کنیم:

1.حفظ وضعیت روانی: حفظ وضعیت روانی سالم و مشاوره به صورت دوره‌ای با متخصصین روان‌پزشکی می‌تواند به پیشگیری از افسردگی کمک کند. مشاوره می‌تواند به شما کمک کند تا با مسائل روانی و احساسات منفی بهتر مقابله کنید.

2. حفظ وضعیت جسمی: ورزش منظم، تغذیه سالم و خواب کافی به حفظ وضعیت جسمی کمک می‌کنند که از افسردگی جلوگیری کنند. از مصرف مواد مخدر و الکل به میزان معقول پرهیز کنید.

3. ایجاد شبکه اجتماعی قوی: داشتن دوستان و خانواده‌ای که از شما حمایت میکند می‌تواند در مواقع سخت به شما کمک کند تا از ابتلا به افسردگی جلوگیری شود.

4. مدیریت استرس: آموزش تمرین‌های مدیریت استرس و یادگیری نحوه مقابله با فشارهای روزمره می‌تواند به شما کمک کند تا از افسردگی جلوگیری کنید.

5. انجام فعالیت‌های لذت‌بخش: وقت بگذارید تا فعالیت‌هایی که لذت می‌برید را انجام دهید. این فعالیت‌ها می‌توانند به شما انگیزه و احساس خوبی بدهند.

درمان اختلال افسردگی

درمان این اختلال بستگی به نوع و شدت و علائم هر فرد دارد. در ادامه می خواهیم بهترین روش های درمان افسردگی را بیان کنیم:

روان درمانی

روان درمانی یک جزء مهم و اساسی در درمان اختلال افسردگی است که در آن متخصص روان درمان ابتدا نوع افسردگی و شدت ان را بررسی می کند سپس با ابزارهای ارزیابی شروع به مصاحبه با فرد مبتلا می‌کند در مرحله دوم متخصص به فرد کمک می‌کند تا الگوهای منفی فکری و عاطفی خود را شناسایی و تغییر دهندکه این موضوع شامل تغییر تفکرات منفی و افکار خودکشی می‌شود. همچنین افراد مبتلا به افسردگی ممکن است مهارت‌های مدیریت استرس و اضطراب خود را از داده باشند متخصص روان درمان به افراد می‌آموزد تا چگونه با مشکلات روزمره خود برخورد کنند.

مشاوره روان‌شناختی (CBT)

 مشاوره روان‌شناختی یکی از روش‌های موثر در مدیریت افسردگی است. در جلسات مشاوره، فرد با یک مشاور روان‌شناس به تجزیه و تحلیل افکار و احساسات منفی خود می‌پردازد و یاد می‌گیرد با روش های مختلف اختلال خود را مدیریت و درمان کند. مشاوره روانشناختی می‌تواند به افراد کمک کند تا علائم افسردگی خود را کاهش دهند و نحوه‌ی مقابله با این اختلال را می آموزند. همچنین یادمی گیرند در زندگی خود تغییرات مثبتی ایجاد کنند. مشاوره روانشناختی به افراد کمک میکند تا مشکلات خود را اعم از مشکلات خواب، مشکلات روزمره، مشکلات شغلی خود را رفع کنند.

دارو درمانی

 اگر فرد با گفتار درمانی و مشاوره درمان نشود معمولاً پزشک داروهای ضد افسردگی تجویز می‌کند. انواع مختلف داروها وجود دارد، از جمله SSRIs (مانند سرترالین) و SSRI s (مانند ونلافاکسین). انتخاب داروی مناسب باید توسط پزشک انجام شود و نباید بدون تجویز پزشک بیشتر یا کمتر مصرف شود. شدت افسردگی نیز نقش مهمی در انتخاب دارو دارد.

افراد با افسردگی شدید ممکن است به دوز بالاتری از دارو یا ترکیب داروها با هم نیاز داشته باشند. نکته مهمی که رابطه با مصرف دارو است که باید فرد مبتلا به آن توجه کند مصرف دارو به صورت منظم و پیگیری و مشورت با پزشک مذکور است. در نهایت، انتخاب بهترین روش دارو درمانی برای افسردگی باید توسط یک متخصص روانپزشکی انجام شود. این متخصص می‌تواند با در نظر گرفتن تمام عوامل موثر، بهترین گزینه درمانی را برای فرد تعیین کند.

سریعترین درمان افسردگی 

یکی از بهترین روش های درمان روش ترکیبی است. در مواردی که افسردگی شدیدتر باشد، مشاوره روان‌شناختی به همراه داروها تجویز می‌شود که بیشتر افراد با این روش درمان می‌شوند. این روش درمانی مخصوص افرادی است که تنها با دارو درمانی یا مشاوره درمان نشده باشند در این صورت مشاوره روانشناختی تصمیم می‌گیرد ادامه روند درمان با دارو پیش برود تا فرایند بهبود فرد کامل شود.

درمان خانگی اختلال افسردگی

تحقیقات علمی نشان داده است که افسردگی با درمان خانگی هم نیز قابل درمان می باشد. اما این روش درمانی به تنهایی نمی تواند جایگزین مشاوره روان درمانی و روان پزشک باشد در ادامه بهترین تکنیک های درمان افسردگی در خانه را که سبب بهبود این اختلال می‌شود توضیح  می‌دهیم.

اولین قدمی که شما باید در دمان این اختلال پیش بگیرید رژیم غذایی مناسب و سالم است. مصرف میوه و سبزیجات کمک بزرگی در بهبود افسردگی می‌کند. همچنین استفاده از مود غذایی مقوی از قبیل ماهی و سبزیجات باعث میشود سطح انرژی شما و حال روحی افزایش پیدا کند. دومین قدمی که می‌توانید برای درمان اختلال افسردگی در خانه بردارید. انجام ورزش منظم است که کمک بزرگی در بهبود حالت روحی فرد مبتلا می‌کند انجام دادن حداقل 30 دقیقه ورزش روزانه یا حتی پیاده روی باعث بهبود عملکرد فرد در فعالیت روزانه و شغل خود می‌شود. همچنین آموزش تکنیک‌های یوگا و مدیتیشن می تواند به کاهش استرس و موقعیت‌های تنش زا فرد مبتلا به افسردگی کمک بزرگی کند.

سومین قدم در درمان خانگی خواندن کتاب با موضوع‌هایی که ممکن است به آن علاقه داشته باشید است. قدم چهارم مربوط به ارتباط با دوستان و خانواده است که امری مهم در درمان افسردگی خانگی می‌باشد . فرد مبتلا با ارتباط و اشتراک گذاری احساسات خود و صحبت با خانواده می‌تواند احساس تنهایی در این مسیر را کاهش دهد و همچنین خانواده موظف است در این امر از فرد مبتلا حمایت و پشتیبانی کند. در قدم بعدی فرد با تعیین هدف کوچک و قابل دستیابی می تواند برای زندگی خود انگیزه و هدف ایجاد کند و همچنین خواب کافی در طول شب به مدت 8 ساعت کمک بزرگی در بهبودی این اختلال دارد.

تحریک سازی مغز 

تحریک سازی مغز در افسردگی یک روش درمانی ایمن و موثر است که می‌تواند برای افراد مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان مفید باشد. اگر شما یا کسی که می‌شناسید با افسردگی مواجه هستید و به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهید، تحریک سازی مغز ممکن است یک گزینه مناسب باشد.

تحریک سازی مغز یک روش درمانی غیردارویی است که با استفاده از جریان الکتریکی یا مغناطیسی به مغز، می‌تواند به بهبود علائم افسردگی کمک کند که عبارتند از:

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مکرر (rTMS): تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مکرر یکی از روش‌های تحریک سازی مغز در افسردگی است. در این روش، از یک دستگاه برای ارسال پالس‌های مغناطیسی به مناطق خاصی از مغز استفاده می‌شود. rTMS معمولاً به صورت سرپایی و طی جلسات 20 دقیقه‌ای انجام می‌شود.

تحریک عمیق مغز (DBS): تحریک عمیق مغز یک روش پیشرفته تحریک سازی مغز در افسردگی است. در این روش، الکترودهایی در مناطق خاصی از مغز کاشته می‌شوند و از طریق یک دستگاه خارجی، جریان الکتریکی به آن‌ها اعمال می‌شود. DBS معمولاً برای درمان افسردگی مقاوم به درمان استفاده می‌شود.

تحریک الکتریکی فراجمجمه ای (tES): تحریک الکتریکی فراجمجمه ای یک روش دیگر تحریک سازی مغز در افسردگی است. در این روش، از جریان الکتریکی برای تحریک مغز از طریق پوست سر استفاده می‌شود. tES معمولاً برای درمان افسردگی خفیف تا متوسط استفاده می‌شود.

هنوز به طور کامل مشخص نشده است که تحریک سازی مغز در بهبود علائم افسردگی تأثیر است یا خیر متخصصان بر این باورند که این روش درمانی می‌تواند به بهبود عملکرد مناطقی از مغز که در تنظیم خلق و خو نقش دارند، کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که تحریک سازی مغز می‌تواند در کاهش علائم افسردگی، از جمله خلق و خوی پایین، افکار خودکشی، بی‌انگیزگی و اختلال در خواب، موثر باشد.

همچنین تحریک سازی مغز عوارض جانبی خفیفی از جمله سردرد، درد در ناحیه تحریک شده، خستگی داشته باشد. علاوه بر این موارد تحریک سازی مغز می‌تواند عوارض جانبی جدی‌تری، مانند تشنج، ایجاد کند.

بهترین قدم برای کمک به فرد مبتلا به اختلال افسردگی چیست؟

افسردگی یک اختلال جدی است که می‌تواند زندگی فرد را به طور جدی مختل کند. بهترین راه برای کمک به فردی که دچار افسردگی است، بردن او نزد یک تراپیست است. با این حال، روش‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید برای حمایت از فرد افسرده انجام دهید.

یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید برای فرد مبتلا انجام دهید، کمک به فرد در انجام وظایف روزمره است. افراد افسرده اغلب انگیزه و انرژی لازم برای انجام کارهای روزمره خود را ندارند. بنابراین، کمک کردن به آن‌ها در کارهایی مانند آشپزی، نظافت و شستشو می‌تواند بسیار مفید باشد.

از آنجایی که افراد افسرده اغلب از فعالیت‌ها اجتناب می‌کنند، مهم است که آن‌ها را به فعالیت هایی مثل ورزش و پیاده روی تشویق کنید. در نهایت، مهم است که به فرد افسرده نشان دهید که به او اهمیت می‌دهید. به او گوش دهید و از احساسات او حمایت کنید. همچنین، سعی کنید به او یادآوری کنید که افسردگی یک بیماری است و می‌تواند درمان شود.

نتیجه گیری 

اختلال افسردگی یک وضعیت روانی جدی است و انواع مختفی دارد. این اختلال روانی نیازمند مراقبت ویژه و درمان است و علل اصلی بروز شدن این اختلال شامل ژنتیکی، مغزی، محیطی و مصرف مواد مخدر میشود. اختلال افسردگی با سه روش اصلی مشاوره روان شناختی، دارو و درمان ترکیبی قابل درمان است.

منبع