وظایف و اهداف مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی (به انگلیسی: Human Resource Management) یا به اختصار HRM، فرایندی است که به کار با افراد در یک سازمان میپردازد تا به طور همزمان به اهداف فردی و سازمانی دست پیدا کنند. در واقع مدیریت منابع انسانی (HRM) رویکردی استراتژیک برای مدیریت افراد در یک سازمان است. که این رویکرد به دنبال بهبود عملکرد و تعهد کارکنان و افزایش اثربخشی سازمان منجر میشود. این رویکردها شامل وظایف مختلفی از جمله استخدام، آموزش و توسعه، ارزیابی عملکرد، حقوق و دستمزد، روابط کارکنان و … میشود که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
مدیریت منابع انسانی چیست؟
منابع انسانی یک بخش مهم از هر فعالیت تجاری است و به صورت خودکار در هر صنفی ایجاد میشود حتی اگر آن صنف این شغل را نشناسد. در مشاغل کوچکتر کار منابع انسانی را مدیریت و صاحب آن کسب و کار، فارغ از نوع آن، انجام میدهد. برای مثال وقتی یک سوپرمارکت برای ارسال محصولات خود به درب منزل مشتریها به دنبال یک پیک است و او را استخدام میکند و به دغدغههای او برای بهتر کار کردن اهمیت میدهد، درواقع در حال اجرای وظایف منابع انسانی است بدون آن که بداند.
اهمیت مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی (HRM) یکی از مهمترین وظایف سازمانها در دنیای امروز است. HRM نقشی حیاتی در جذب، حفظ، توسعه و انگیزه کارکنان ایفا میکند. کارکنان ارزشمندترین دارایی هر سازمان هستند و HRM به سازمانها کمک میکند تا از این دارایی به طور موثر استفاده کنند. به همین خاطر مدیریت منابع انسانی از ارکان اصلی هر سازمان موفق است. با مدیریت صحیح منابع انسانی، میتوان به اهداف سازمانی دست پیدا کرد، بهرهوری و کارایی را افزایش داد، تعهد و انگیزه کارکنان را ارتقا داد و فرهنگ سازمانی مثبتی ایجاد کرد.
اهداف اصلی مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی (HRM) مجموعهای از فعالیتها است که به منظور جذب، استخدام، حفظ و توسعه کارکنان در یک سازمان انجام میشود. هدف اصلی HRM ایجاد یک نیروی کار کارآمد و متعهد است که به اهداف استراتژیک سازمان کمک کند.
افزایش بهرهوری و کارایی
مدیریت منابع انسانی نقشی حیاتی در افزایش بهرهوری و کارایی سازمان ایفا میکند. با استفاده از استراتژیهای مناسب HRM، میتوان به بهبود عملکرد کارکنان، کاهش هزینهها و افزایش سودآوری کمک کرد. حال این افزایش بهرهوری با توجه به شرکت و ویژگیهای هر برند و موسسه میتواند متفاوت باشد. برخی شرکتها با ارائه هدایای سازمانی و مناسبتی و برخی دیگر با برگزاری رویداد و … این اتفاق را رقم میزنند.
ایجاد تعهد و انگیزه در کارکنان
تعهد و انگیزه دو عامل کلیدی در موفقیت هر سازمان هستند. کارکنانی که متعهد و با انگیزه هستند، عملکرد بهتر، خلاقیت بیشتر و تعهد قویتری به سازمان دارند. مدیریت منابع انسانی نقشی حیاتی در ایجاد تعهد و انگیزه در کارکنان ایفا میکند. با استفاده از استراتژیهای مناسب HRM، میتوان به افزایش تعهد و انگیزه کارکنان و بهبود عملکرد سازمان کمک کرد.
جذب و حفظ استعدادها
جذب و حفظ استعدادها یکی از مهمترین وظایف مدیریت منابع انسانی (HRM) در دنیای امروز است. سازمانها برای رقابت در بازار جهانی به نیروی کار ماهر، خلاق و متعهد نیاز دارند. HRM میتواند به سازمانها در جذب و حفظ این نوع نیروی کار کمک کند. با استخدام افراد مناسب و ارائه فرصتهای توسعه شغلی، میتوان استعدادها را در سازمان حفظ کرد.
ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت
فرهنگ سازمانی مجموعهای از ارزشها، باورها، هنجارها و رفتارهای مشترک در یک سازمان است که بر عملکرد و موفقیت آن تأثیر میگذارد. فرهنگ سازمانی مثبت به افزایش تعهد و انگیزه کارکنان، بهبود بهرهوری، کاهش غیبت و ترک شغل و افزایش رضایت مشتریان کمک میکند.
مدیریت منابع انسانی (HRM) نقشی حیاتی در ایجاد و ترویج فرهنگ سازمانی مثبت ایفا میکند. با استفاده از استراتژیهای مناسب HRM، میتوان به ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت و پویا کمک کرد. همچنین با ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت، میتوان تعهد و انگیزه کارکنان را افزایش داد و به اهداف سازمانی دست پیدا کرد.
وظایف و انواع مدیریت منابع انسانی
مدیر منابع انسانی مانند هر مدیر دیگری کارهای زیادی برای انجام دادن دارد. به همین خاطر در سازمانهای بزرگ یک تیم برای منابع انسانی تشکیل میشود که هر یک از اعضای تیم دارای وظائف مختلفی هستند. در ادامه بخشی از اساسیترین و مهمترین وظایف تیم منابع انسانی را برای شما شرح خواهیم داد.
استخدام
امور استخدام یکی از وظایف اصلی مدیریت منابع انسانی (HRM) است. فرآیند استخدام شامل جذب، گزینش و استخدام افراد مناسب برای موقعیتهای شغلی موجود در سازمان است.
مراحل اصلی فرآیند استخدام
- برنامهریزی:
- نیازهای سازمان را به نیروی کار مشخص کنید.
- شرح شغل و مشخصات کاندیدای مناسب را برای هر موقعیت شغلی تدوین کنید.
- بودجه استخدام را تعیین کنید.
- جذب:
- آگهیهای شغلی را در کانالهای مناسب منتشر کنید.
- از شبکههای اجتماعی و سایتهای کاریابی برای جذب متقاضیان استفاده کنید.
- برنامههای معرفی کارکنان را اجرا کنید.
- گزینش:
- رزومهها و نامههای معرفی متقاضیان را بررسی کنید.
- مصاحبه با متقاضیان واجد شرایط انجام دهید.
- آزمونها و ارزیابیهای مربوطه را انجام دهید.
- استخدام:
- بهترین متقاضی را برای هر موقعیت شغلی انتخاب کنید.
- پیشنهاد شغلی ارائه دهید.
- فرآیند استخدام را نهایی کنید.
آموزش و توسعه
آموزش و توسعه یکی از وظایف حیاتی مدیریت منابع انسانی (HRM) در دنیای امروز است. سازمانها برای رقابت در بازار جهانی به نیروی کار ماهر، خلاق و متعهد نیاز دارند. ارائه فرصتهای آموزشی و توسعهای به کارکنان برای ارتقای مهارتهای آنها میتواند به سازمانها در ایجاد و حفظ این نوع نیروی کار کمک کند. این آموزش و توسعه میتواند به وسیله دورهها و کارگاههای آموزشی، برنامههای مربیگریف برنامههای منتورینگ و یادگیری الکترونیکی (وبینار و دورههای آنلاین) باشد.
اهداف اصلی آموزش و توسعه
- ارتقای مهارتها و دانش کارکنان
- بهبود عملکرد کارکنان
- افزایش بهرهوری سازمان
- کاهش هزینهها
- افزایش رضایت شغلی کارکنان
ارزیابی عملکرد
ارزیابی عملکرد فرآیندی سیستماتیک برای جمعآوری اطلاعات در مورد عملکرد کارکنان است. این اطلاعات برای تصمیمگیریهای مختلف در مورد کارکنان مانند ترفیع، پاداش، آموزش و توسعه و جابجایی استفاده میشود.
مدیریت منابع انسانی (HRM) نقشی حیاتی در ارزیابی عملکرد ایفا میکند. HRM با استفاده از ابزارها و روشهای مناسب، میتواند به انجام ارزیابی عملکرد عادلانه و دقیق کمک کند. ارزیابی عملکرد کارکنان و ارائه بازخورد مناسب به آنها باعث میشود تا نیروهای سازمان با انگیزه بیشتری به کار بپردازند و راندمان را افزایش میدهد.
اهداف اصلی ارزیابی عملکرد
- اندازهگیری عملکرد کارکنان
- شناسایی نقاط قوت و ضعف کارکنان
- ارائه بازخورد به کارکنان
- تصمیمگیری در مورد ترفیع، پاداش، آموزش و توسعه و جابجایی کارکنان
- بهبود عملکرد سازمان
حقوق و دستمزد
حقوق و دستمزد یکی از مهمترین وظایف مدیریت منابع انسانی (HRM) است. HRM مسئول طراحی و اجرای سیستم حقوق و دستمزدی است که عادلانه، رقابتی و انگیزهبخش باشد. سیستم حقوق و دستمزد باید به عوامل مختلفی مانند مهارت، تجربه، عملکرد، سابقه کار و شرایط بازار کار توجه داشته باشد. HRM میتواند با استفاده از ابزارها و روشهای مناسب، سیستم حقوق و دستمزدی را طراحی و اجرا کند که نیازهای سازمان و کارکنان را برآورد.
اهداف اصلی سیستم حقوق و دستمزد
- جذب و حفظ استعدادها
- افزایش بهرهوری کارکنان
- کاهش هزینهها
- افزایش رضایت شغلی کارکنان
ایمنی و بهداشت
ایمنی و بهداشت یکی از وظایف حیاتی مدیریت منابع انسانی (HRM) است و مطالعات هاثورن که به بررسی تاثیر عوامل مختلف بر کارکنان میپردازد هم برهمین اساس صورت گرفته است. HRM مسئول ایجاد و حفظ محیط کاری ایمن و سالم برای کارکنان است. HRM میتواند با استفاده از ابزارها و روشهای مناسب، محیط کاری امن و سالم را ایجاد و حفظ کند. محیط سالم و ایمن باعث افزایش بهرهوری کارمندان شده و شرایط شرکت و کیفیت کار آن را بالا خواهد برد.
اهداف اصلی ایمنی و بهداشت
- جلوگیری از حوادث و بیماریهای شغلی
- افزایش سلامتی کارکنان
- کاهش هزینهها
- افزایش بهرهوری کارکنان
- افزایش رضایت شغلی کارکنان
تفاوت منابع انسانی با سرمایه انسانی
منابع انسانی به مجموعهای از افراد شاغل در یک سازمان اطلاق میشود. این افراد با مهارتها، تجربهها و تواناییهای مختلف وظایف و فعالیتهای مربوطه را در یک سازمان اجرا میکنند. اما سرمایه انسانی به دانش، توانایی، مهارتها و قابلیتهای فرد است که توسط فرد به دست میآید. در واقع میتوان گفت که سرمایه انسانی نشانگر تمام فرهنگها و تواناییهای فرد شاغل درون یک سازمان است که به صورت سرمایه فرد و سازمان دیده میشود.
به عبارت دیگر، منابع انسانی به ” افراد ” و سرمایه انسانی به ” توانایی ” اشاره دارد. منابع انسانی مانند یک ماده خام است که میتوان آن را به سرمایه انسانی تبدیل کرد. این تبدیل با آموزش، توسعه و تجربه انجام میشود. یک سازمان با مدیریت موثر منابع انسانی و سرمایه انسانی میتواند به طور قابل توجهی به رشد و پیشرفت خود کمک کند.
نتیجهگیری
یک مدیر منابع انسانی خوب کسی است که در کنار تمام مهارتهای گفته شده، مهارت شناختی خوبی هم نسبت به کارمندان خود داشته باشد تا بتواند تصمیمات خود را درست و اصولی اجرا کند. اگر به روانشناسی و حیطههای منابع انسانی علاقهمند هستید میتوانید با مراجعه به وبسایت نورسین از آخرین اخبار کارگاههای آموزشی و مطالب علمی و روانشناسی این وبسایت استفاده کنید و از مشاوران مجرب آن کمک بگیرید.
